Doomkerke? Een wijk van Ruiselede, genoemd naar pastoor Doom die er zijn eigen imposante neogotische kerk bouwde, de Sint-Caroluskerk. Hij was er zelf gedurende drie jaar pastoor. Hoeveel pastoors kunnen zeggen dat ze hun eigen – ondertussen geklasseerde! – kerk hebben gebouwd?

Wat verder begint de wandeling[1] aan de Brandstraat. Het is vanaf het begin duidelijk dat het een natuurwandeling wordt met aan het einde nog wat erfgoed om te bezichtigen.

Onderweg komen we een oude, stijlvolle roodgeverfde hoeve met schuur tegen. Zo bereiken we de Krommekeerstraat die zijn naam te danken heeft aan een brede knik in de vroegere landweg. We komen terecht in de Vorte Bossen, een natuurreservaat dat zo’n 43 ha beslaat. Daar lag vroeger de Borrewaen, een dubbel omwalde mote die vandaag volledig verdwenen is.

Via de Kruisbergstraat wandelen we naar het Parochieveld, bossen die na de Franse revolutie in handen kwamen van de gemeente. Daarin ligt een vijvertje, de Visserije genaamd, waarin men nog steeds kan pootje baden. Men kan er ook even uitrusten of picknicken. De Visserije is ook de bron van de Wantebeek en ligt in een vroeger heidegebied. Nu zijn we dicht de provinciegrens genaderd die slechts enkele honderden meters verder ligt. Het lokaal dialect van Doomkerke is trouwens ook een mengeling van West- en Oost-Vlaamse klanken.

Aan het einde van de wandeling staat ons nog een verrassing te wachten op het kruispunt van de Bruggesteenweg en de Maria-Aalterstraat. Daar ligt het vervallen en totaal verwaarloosd 18de eeuws  Veldkapelletje waar de mensen vroeger kwamen “dienen“[2] tegen de koorts. Hiervoor knoopten ze  lintjes en draadjes vast aan de takken van de bomen. De omgeving en het gebouwtje zelf liggen er slordig en verwilderd bij. Het kapelletje is zo goed als leeg geplunderd en verloederd.

Veel indrukwekkender is het verlaten kerkhofje van het Sint-Pieterssveld dat er vlak naast ligt. Het doet enigszins gothic en griezelig aan. Je zou je ergens op het Engels platteland in de herfst wanen. Het ligt verscholen tussen de bomen en is volledig overgroeid. Het behoort toe aan het Rijksopvoedingsgesticht en diende tot 1971 als begraafplaats voor het personeel en de kinderen van het gesticht. Enkele schamele kruisjes duiden de plaats aan waar in 1940 (slachtoffers van een bombardement?) enkele kinderen begraven werden. Er zijn ook enkele meer prestigieuze graven uit de 19de en begin van de 20ste eeuw, o.a. van een vroegere directeur en een onderwijzer van de instelling. Om er rillingen van te krijgen. Kom, we zijn hier weg …

We keren terug naar Doomkerke en komen nog even voorbij een landelijke drankgelegenheid die de speciale naam van De Radio kreeg. Het café dankt zijn naam aan de zendmasten van het radiocentrum van Wingene – er vlak achter –  die in het verleden via de kortegolf – dus vóór het tijdperk van de satellieten en van Internet – de telegrafische en telefonische verbindingen met o.a. de zeevaart verzekerde.

De staat van het Veldkapelletje en het kerkhof is wraakroepend. Het is een echte schande dat de overheden het zover lieten komen!. Eerst dacht ik dat het gemeentebestuur van Ruiselede hiervoor verantwoordelijk was. Blijkbaar is het een gedeelde verantwoordelijkheid tussen Wingene, Ruiselede en de Vlaamse landmaatschappij. Deze laatste stuurde mij op 29 augustus volgende mail:

Met de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) zijn wij thans bezig met de opmaak van een landinrichtingsplan voor het ruimere Bulskampveld. Via enkele inrichtingsplannen (o.m. Wildenburg-Aanwijs en Sint-Pietersveld) worden in overleg met andere partners (gemeenten, provincie, particulieren) maatregelen uitgewerkt in de sfeer van recreatie, landschapszorg, natuurontwikkeling en onroerend erfgoed.

Hiertoe heeft de VLM in de loop van 2012 het veldkapelleke op het Sint-Pietersveld aangekocht, alsook het omringend perceel met ommegang, bomen, grasland, … 

Voor de cultuurhistorische opwaardering van de kapel(omgeving) worden volgende plannen voorzien (voorontwerp tekst uit het inrichtingsplan): 

Het “Veldkapelleke” op het Sint-Pietersveld wordt, na uitvoering van een bouwhistorisch en bouwtechnisch onderzoek, gerestaureerd. De belangrijkste restauratiewerken lijken betrekking te hebben op het vernieuwen van de goten en de afvoerbuizen en het herstel van de bepleistering in het interieur.

De omgeving van de kapel bestaat uit een driehoekig perceel met aan de oostzijde het voormalig tracé van de Bruggesteenweg (grens Wingene – Ruiselede) dat afgeboord wordt met een oude beukenrij.  Dit tracé biedt mogelijkheden voor de aanleg van het tweerichtingsfietspad langs de Vagevuurstraat-Bruggesteenweg. De verharde toegangsweg naar het kerkhof van het Sint-Pietersveld scheidt dit perceel in twee delen;

Het noordelijk gedeelte bestaat uit een verruigd grasland met aan de zuidzijde een bomengroep, bestaande uit populier, kleinbladige linde, zomereik, beuk en Amerikaanse eik. In de ondergroei staat verspreide, spontane opslag van vlier en Amerikaanse vogelkers. Ter hoogte van de ingang van het kerkhof voorziet Westtoer de aanleg van een rust- en belevingspunt. De voorgestelde inrichtingsmaatregelen (gemeente Wingene) hebben betrekking op het uitdunnen van de bomengroep en het verwijderen van de ondergroei zodat visueel het beeld van een meer transparante bomenweide ontstaat. Het grasland wordt onderworpen aan een extensief, natuurgericht maaibeheer.

Het zuidelijk gedeelte bestaat uit de kapel met kalvariekruis en bijhorende ommegang. Het aarden pad met omgevende linden ligt verdiept. De aanwezige linden, waar eertijds de nissen met Lieve-Vrouwbeeld (7) aangingen, worden verdrukt door de dichte beplanting van andere hoogstammig loofbomen: tamme kastanje, rode beuk en Amerikaanse eik. De voorgestelde inrichtingsmaatregelen (gemeente Wingene) hebben betrekking op het vrijstellen van de aanwezige linden (gerichte kap bomen) en het creëren van een open vista vanaf de zitruimte richting kapel en kalvariekruis (gerichte kap bomen), Een kunstintegratieproject moet zorgen voor een verwijzing naar de verdwenen nissen. De huidige wandelpaden (ommegang) en de zone voor de kapel (kalvariekruis en bidbank) worden beheerd als onverhard pad en indien nodig intensiever gemaaid. Het houten “bushokje’ (tuinhuis) met fietsenstalling naast de kapel, wordt vervangen door een schuilconstructie in de huisstijl van het landschapspark Bulskampveld. Deze constructie en de fietsenstalling zijn eveneens functioneel voor de gebruikers van het rust- en belevingspunt. 

Deze voorstellen van maatregelen worden thans uitgewerkt in het inrichtingsplan Wildenburg-Aanwijs dat nog een advies- en goedkeuringsprocedure moet doorlopen. De uitvoering van de maatregelen rond de kapel  moeten nog voorgelegd worden aan onze mogelijke partners (vnl. gemeente Wingene). Er is thans al een afspraak met de gemeente Wingene dat zij instaan voor het huidige beheer van de site (o.m. maaien perceel, uitkuisen goten kapel). Na uitvoeren van de werken (binnen een 3-4 jaar) wordt de volledige site overgedragen aan de gemeente Wingene. 

Voor het kerkhof van Sint-Pietersveld zijn thans  nog geen concrete plannen, maar bij de opmaak van het toekomstige inrichtingsplan Sint-Pietersveld zal nagegaan worden welke mogelijke specifieke inrichtingsmaatregelen m.b.t. deze site kunnen worden uitgevoerd. 

Bedankt voor uw belangstelling voor ons erfgoed. Mocht u zelf informatie of ideeën hebben, dan mag u deze doorgeven. 

Met vriendelijke groeten. 

VLAAMSE LANDMAATSCHAPPIJ
SAMEN INVESTEREN IN DE OPEN RUIMTE

Frank Debeil
Landschapsdeskundige, VLM Regio West
 Oost- en West-Vlaanderen 
Vestiging Brugge