Het Memoriaal Prins Karel is maar één onderdeel van het Provinciaal domein Raversijde. Daarnaast kan je nog Walraversijde en de Atlantikwall bezoeken en wandelen in het omliggend uitgestrekt natuur- en recreatiepark.

Toen we nog op het college zaten, maakten we regelmatig een fietstocht naar Middelkerke. Gewoonlijk kwamen we naar Oostende terug via het “duneweggetje“.

Even voor Raversijde was de weg wat verzonken (om inkijk van het gewone volk te vermijden?) en reden we tussen twee hoge muren door en onder een geblindeerde wandelbrug. Iedereen wist dat dit het “domein van prins Karel” was, door zware metalen poorten hermetisch van de buitenwereld afgesloten. De Duinenweg splitste het domein op in twee delen die met elkaar in verbinding stonden via de wandelbrug: het gedeelte tussen de Zeedijk en de Duinenweg en dat tussen de Duinenweg en de Nieuwpoortsesteenweg.

Na het overlijden van Karel in 1983 kwam het domein in handen van de provincie die er een memoriaal van maakte voor de prins en een recreatieoord voor de gewone man.

Vandaag zien we eindelijk wat er achter de hoge muren en de metalen poorten weggestopt zat.  De bescheiden woning van de prins beslaat feitelijk maar een klein deel van het domein. Oorspronkelijk was het een mandenvlechterswoning uit 1865. Tijdens zijn wandelingen verkende Leopold II de kuststrook tussen Oostende en Middelkerke. Omdat – door het opkomend toerisme – de Oostendse koninklijke villa hem minder privacy kon bieden,  kocht hij enkele percelen grond aan in Raversijde en liet er in 1904 een ondertussen verdwenen koninklijk chalet met uitzicht op zee optrekken. Na zijn dood ging het domein naar koning Albert die er ook bepaalde plannen mee had. Maar de twee oorlogen gooiden roet in het eten. Het domein werd militair gebied en zou in WO II deel uit maken van de zgn. Atlantikwall.

In de Vlaamse zaal, bij de ingang van het memoriaal, kan men chronologisch de geschiedenis van het domein en van de dynastie volgen. Hiervoor krijgt de bezoeker gratis een audiotoestel. En hoe kan het anders, ook de de aanwezigheid van de Duitse marine en artillerie in de twee wereldoorlogen komt uitgebreid aan bod.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog verbleef de prins in Brussel en op het einde was hij actief bij het verzet in de Ardennen. Van 1945 tot 1950 was hij prins-regent in afwachting dat zijn broer Leopold terugkwam uit gevangenschap en nadien uit ballingschap. Het waren de jaren van de zgn. koningskwestie.

Vanaf 1950 tot 1983 werd het kleine maandenvlechtershuisje de vaste stek van de prins. Kneuterig en weinig prinselijk, zo goed als volledig geblindeerd en onttrokken aan het daglicht. Blijkbaar schuwde de prins het natuurlijk licht en leefde hij voortdurend met kunstlicht. De prins was een knutselaar en timmerde ook enkele kastjes en rekken in elkaar. Waarschijnlijk blindeerde hij eigenhandig de ramen door middel van vaste panelen die hij aan de buitenkant bevestigde.

Enkel de gelijkvloerse verdieping is opengesteld voor de bezoekers. De woonkamer van de prins is nog intact en origineel bemeubeld en aangekleed met schilderijen en persoonlijke herinneringen van de prins. Je kan er ook een stoel zien waarin Napoleon nog zou gezeten hebben, een portret van Leopold II en beeldhouwwerken van koningin Elisabeth. De bezoeker kan er alleen maar naar kijken maar niet doorlopen want de leefkamer is met een glazen wand afgesloten. De plaats ernaast is de keuken waar nog vaatwerk uit het bezit van de koninklijke familie aanwezig is. De prins gebruikte zijn keuken ook als schildersatelier. Hij had geen schildersezel maar legde het doek plat op het aanrecht.

Een echte prins-Karel-stijl (fauvisme?) is er nooit geweest. Het was Alfred Bastien die hem inwijdde. Maar de prins schilderde nadien zoals het hem uitkwam en zijn bezoek aan tentoonstellingen werkte inspirerend zodat hij regelmatig zijn manier van schilderen aanpaste of over boord gooide. Hij signeerde zijn werken met Karel van Vlaanderen en exposeerde ook af en toe.

Geheimzinnig doek. In de getormenteerde lijnen zou prins Karel karikaturen geschilderd hebben van personen die hij niet echt mocht. Wie herken je?

Een bezoek (ongeveer 1 uur) dat de moeite waard is, mogelijk in combinatie met een wandeling door het prachtig omliggend natuurgebied. Beter niet te combineren met Walraversijde of met de Atlantikwall waarvoor afzonderlijke bezoeken aangewezen zijn. Voor die twee laatste moet je telkens wel dubbel zoveel tijd uittrekken.

Prijs (2012) voor een all-in ticket voor de drie musea op het Domein Raversijde (Memoriaal Prins Karel, Atlantikwall en Walraversijde): 8,70 euro (7,50 euro met korting). Het bezoek aan de drie mag men spreiden over verschillende dagen.

Om te eindigen, nog een anekdote i.v.m. Karel. Tijdens zijn regentschap bracht hij een bezoek aan Congo. In de Westhoek viel die reis samen met een uiterst droge periode voor de landbouwers die op een morgen volgende kop lazen in hun krant: “Prins regent in Congo”. Hun reactie was te verwachten: “De prins zou beter hier komen regenen“.