Hoewel de eerste steen van de huidige kathedraal van Rijsel pas in 1854 werd gelegd, kende dit neogotisch gebouw al een bewogen geschiedenis. De “ultieme” steen, bij manier van spreken, werd pas zo’n 140 jaar later geplaatst, in 1999. De kerk herbergt niet enkel de bisschopszetel van Rijsel maar ook het miraculeus beeldje van Notre-Dame de La Treille, Onze-Lieve-Vrouw van de Wijnstok.

De verering gaat terug tot de middeleeuwen. “Treille” zou verwijzen naar Treola, een wijngaard toen ergens in de buurt. Tijdens de Franse revolutie werd het beeldje verstopt en kreeg het nadien een plaats in de Sainte-Cathérinekerk vanwaar het in 1872 naar de pas gebouwde kathedraal werd overgebracht. Spijtig genoeg werd het in 1959 gestolen en nooit teruggevonden. Wat we vandaag in de koorkapel zien, is dus een replica van het beeld.

Wat is nu, afgezien het verhaal van de devotie rond het beeldje, zo speciaal aan dit neogotisch gebouw? Allereerst de omgeving rond de kerk die volledig werd opgeknapt en gevaloriseerd. Het zijn de chique winkelpanden en herenhuizen uit de omliggende hoofdstraten die langs hun achterzijde uitgeven op het park dat rond de kerk en de kooromgang werd aangelegd. Daarin bevindt zich ook de losstaande klokkentoren van de kerk. Zeker de moeite waard om even door het park te lopen, nu de bomen en struiken tot leven komen en in al hun frisse glorie staan.

Tot 1980 bestond de voorgevel van de kerk uit baksteen. Was dit een noodoplossing na een bombardement tijdens de oorlog of was de gevel nooit afgewerkt? In elk geval, in 1980 ontwierp de architect Pierre Louis Carlier een heel originele constructie voor deze voorgevel: langs beide zijkanten gewoon arduin maar in het midden een metalen constructie van 30m waarachter een dunne laag doorzichtig Portugees marbel zit dat over dag het zonlicht doorlaat en ’s avonds het licht van de spots van het kerkplein. Langs de binnenkant krijg je een heel speciaal effect, krijg je de indruk van een brandend braambos (buisson ardent). Toen ik er naar keek vanuit het koor, dacht ik eerst dat het licht bruin transparant papier of plastiek was. Wie zou denken aan “marbre translucide” zoals het in de folder heet. Boven in de constructie werd een roosvenster (rosace) aangebracht dat de verrijzenis van Christus voorstelt, glaswerk van Ladislas Kijno.

Voor de rest zijn de koorkapellen nog de moeite om te bezichtigen. Ze zijn allemaal wel in neogotiek en o.a. toegewijd aan Jeanne d’Arc, sainte Anne en natuurlijk de grootste aan en met het beeldje van Notre-Dame de la Treille die nog altijd intens vereerd wordt in Rijsel en omstreken.

Ook de schilderkunst kreeg een plaatsje. Een met veel zorg gerestaureerd retabel afkomstig uit Spanje en daterend uit de 17de en 18de eeuw, Retable du Rosaire genaamd, stelt de grote gebeurtenissen uit het leven van Maria voor. Maar onze aandacht had vooral naar de veertien staties van een originele moderne kruisweg van Jean-Luc Bonduau uit 2004. De veertien staties gaan over het lijden en dood van Christus. Ze zijn in deze Goede Week prachtig belicht zodat ze de volle aandacht van de bezoekers trekken.

Ook de deuren van het hoofd- en de zijportalen zijn speciaal. Ze bestaan uit grijs metaal en op de poorten van het middelportaal is reliëf aangebracht dat bestaat uit in hetzelfde metaal gegoten beeldjes.

Zelf zijn we geen zo’n enthousiaste bezoekers van neogotische bouwwerken maar moeten eerlijk toegeven dat door nieuwe technieken aan te wenden en te integreren, een op artistiek vlak waardeloos neogotisch gebouw een nieuw leven kan krijgen en door zijn moderniteit, originaliteit en gewaagdheid  kunstliefhebbers kan lokken. In het voorbijgaan hoorde ik een mijnheer die het middendeel uit Portugees marbel aan het bewonderen was, vol bewondering uitroepen: “Magnifique, splendide!”