Na de Eerste Wereldoorlog bleef er van Ieper niet veel meer over dan een spookstad die steen voor steen werd terug opgebouwd. Nadien is Ieper de motor geworden van de blijvende herinnering aan de Eerste Wereldoorlog .  Wie kent er in de Angelsaksische wereld niet de Menin Gate of het museum In Flanders Fields ingericht op de eerste verdieping van de na 1918 herbouwde Lakenhalle? Deze twee locaties trekken jaarlijks duizenden toeristen die meer willen weten van wat zich in de streek tussen 1914 en 1918 heeft afgespeeld. In de straten is Engels zowat de tweede taal geworden en Ieper de place to be, niet alleen voor de Belgian chocolate maar vooral voor een dosis remembrance. Hoeveel Engelsen of onderdanen van het Commonwealth hebben hier geen familielid verloren en begraven op één van de vele militaire begraafplaatsen in de Westhoek? Ieper kijkt vooruit en werpt zich sindsdien op als Vredesstad. Het In Flanders fields museum speelt hierop in en wil vanuit de gruwel van de Eerste Wereldoorlog motiveren voor een wereld zonder oorlog, boodschap waarvoor ook de IJzertoren werd opgericht.

In Flanders Fields is nog maar recentelijk heringericht en heel modern van concept. De ruime bovenverdieping van de Lalenhalle leent zich prachtig hiervoor. Digitale, visuele en auditieve technieken werden ontwikkeld om het bezoek levendig en boeiend te maken en vooral te personaliseren. Niveauverschillen en diverse standjes zorgen voor afwisseling en laten toe om het gebeuren vanuit verschillende invalshoeken of perspectieven te bekijken. Het museum beschikt over prachtig uitvergroot fotomateriaal, schilderijen, affiches, wapens en munitie, uniformen en militaire uitrusting. Het stelt ook materiaal tentoon dat aan het front en in de loopgraven dagelijks werd gebruikt. Dit gaat van een gewone lepel en vork tot medisch materiaal voor eerste hulp, prothesen en zelfs materiaal en uitrusting van de fameuze “mijnwerkers” die de vijandelijke stellingen ondergroeven en opbliezen. In een stand gewijd aan deze ondergrondse oorlog wordt een videofilm vertoond waarin we archeologen aan het werk zien in enkele van de overgebleven sompige schachten.

Ieper in brand

Restanten van de vroegere stad

De oorlog wordt chronologisch doorlopen. Aan de ingang starten we in augustus 1914 en  aan de uitgang staan we stil bij de bevrijding en de wederopbouw van stad en streek na 1918. Uiteraard staat de stad Ieper centraal als symbool van vernietiging en heropbouw en haar lotgevallen lopen als een rode draad door de tentoonstelling.

De Eerste Wereldoorlog werd nog zoals in de tijd van Napoleon man tegen man uitgevochten maar met dit verschil dat daarnaast ook zware mechanische en industriële middelen werden ingezet die het dodental exponentieel deed oplopen tot nooit eerder geziene  proporties. De grafzerken helemaal op het einde drukken ons met de neus op de gruwel en het menselijk leed veroorzaakt door de politiek van militaire allianties  waarvan te velde generaals de blinde uitvoerders waren en die er ook niet voor terugdeinsden om weerloze soldatenlevens nutteloos in te zetten als het maar in hun kraam paste, bijdroeg tot hun eigen prestige en hen een extra decoratie opleverde om op hun daarvan al rijk voorzien uniform te prikken. Burgemeester Tobback van Leuven had daarom overschot van gelijk om het “Maarschalk Fochplein“, genoemd naar de Franse massamoordenaar uit de Eerste Wereldoorlog, om te dopen tot “Rector De Somerplein”  …

Heel terecht wordt aan het einde van de rondgang erop gewezen dat oorlogen van alle tijden zijn en dat ook ons tijd daarvan niet gespaard is. Het is goed dat Ieper, de Vredesstad bij uitstek, ons hieraan blijvend herinnert.

Aan de balie krijgt de bezoeker een korte maar overzichtelijke wegwijzer mee. Het museum is heel toegankelijk voor iedereen en aan de in- en uitgang is een lift beschikbaar. De permanente achtergrondgeluiden, die het oorlogsgeweld moeten evoceren, werken wel irriterend bij sommige bezoekers.

In de museumshop kan men heel wat souvenirs en lectuur aanschaffen. Het ontbreken van een catalogus van de tentoonstelling is wel een tekort. Het is nochtans de moeite waard om dat vele visueel materiaal en informatie een blijvende neerslag te geven op papier. Het museum beschikt over een kenniscentrum en heeft zodoende genoeg know how en expertise in eigen huis. Het zou prachtig zijn indien zo’n catalogus beschikbaar was tegen 2014, het jaar van de verwachte grote toeloop.

In een afzonderlijke ruimte, loopt nog tot 20 mei 2013 een tijdelijke tentoonstelling gewijd aan Herbert Hoover, de Amerikaanse president die tijdens de bezetting de Commisision for Relief en Belgium in het leven riep en zo de Belgische bevolking van de hongerdood redde. Foto- en ander materiaal worden hier op een originele manier in houten kisten aan het publiek voorgesteld. De bloemzakken her en der aanwezig verwijzen naar het meel en de tarwe die de Amerikaanse maalderijen naar ons land verstuurden om er de hoogste nood te lenigen.

Plattegrond van het museum. Klikken om uit te vergroten.