Category Archives: Geschiedenis algemeen

Van Fyracommissie tot koningin Beatrix

Posted on by
Reply

Maandag 28 januari. Niet alleen de Fyra komt in het nieuws, ook de mededeling van koningin Beatrix zorg voor opschudding .

Allereerst dus die vervloekte trein. Wie weet er in de Nederlanden dat er ook nog zoiets als een Beneluxparlement bestaat? Dit parlement heeft zelfs een website en leidt een eigen leven. Op 17 juni 2008 werd de oorspronkelijk (1958) economische Beneluxsamenwerking na vijftig jaaruitgebreid naar nieuwe beleidsterreinen als veiligheid, verkeer, ruimtelijke ordening en milieu. Het Beneluxparlement, met zetel in de Belgische senaat, heeft enkel een raadgevende bevoegdheid want de akkoorden van het comité van de drie ministers van Buitenlandse Zaken moeten worden goedgekeurd door de nationale parlementen. Continue reading →

De oorlogsmisdaden van de Duitsers in Frankrijk en België

Posted on by
Reply

HORNE (J.) & KRAMER (A.), 1914. Les atrocités allemandes, Paris, Tallandier, collection Texto, 2011, 674 blz.

De Duitsers vielen België binnen in augustus 1914. Vanaf de eerste dag gedroegen ze zich bijzonder wreed en hardvochtig t.o.v. de burgerbevolking. Sinds de Frans-Duitse oorlog van 1870, waren de Duitsers geobsedeerd door zgn. francs-tireurs: gewapende burgermilities die schoten op de invallers. Ze zagen er overal en hun weerwraak was navenant: onschuldige burgers, niet alleen notabelen, ook vrouwen en kinderen, werden gegijzeld en terechtgesteld of vermoord; huizen, zelfs bijna volledige dorpen, gingen op in de vlammen. Soms was er een vorm van militair gerecht dat de vonnissen uitspraak, soms ook niet en werden de gijzelaars of de bevolking gewoon in koelen bloede afgemaakt. Continue reading →

De taalgrens door Brigitte Raskin

Posted on by
Reply

Davidsfonds, Leuven, 2012, 329 blz.

Sinds het laat-Romeinse Rijk is de taalgrens eigenlijk niet zoveel meer verschoven en volgt ze grosso modo het tracé van de heirweg die liep van Boulogne naar Keulen. De rück-romanisering won het pleit in Zuid-Vlaanderen (Artesië en Frans-Vlaanderen) dat om politieke en sociale redenen werd verfranst na de Anschluss bij Frankrijk. In Brussel speelden dezelfde motieven mee: het centraal bestuur was verfranst sinds de tijd van de Bourgondiërs en bleef het verder onder de Spanjaarden, de Oostenrijkers, de Franse republiek en het Frans keizerrijk. Ook hier speelde het sociaal aspect mee: Frans spreken, in navolging van de hogere klasse, stond niet alleen chic maar was tevens een middel om een trapje hoger op te klimmen op de sociale lader. Brigitte Raskin stelt duidelijk dat de taalgrens niet alleen geografisch is maar ook sociaal[1]. Continue reading →

Spanje erkent de republiek der Verenigde Provinciën (1648)

Posted on by
Reply

Conflicting Words van Laura Manzano Baena.
The Peace Treaty of Münster (1648) and the political culture of the Dutch Republic and the Spanish Monarchy.
Leuven, University Press, Avisos de Flandes, 2011, 282 blz

De auteur belicht een aantal aspecten die zich stelden bij het afsluiten van de Vrede van Münster aan het einde van de Tachtigjarige Oorlog in 1648.

De beëdiging van het verdrag door de Spaanse en Nederlandse onderhandelaars (Gerard Terborch, 1648) De ondertekening van het vredesverdrag van Münster – de zes onderhandelaars met opgeheven vingers v.l.n.r. Willem Ripperda, Frans van Donia, Adriaen Clant tot Stedum, Adriaen Pauw, Jan van Mathenesse en Barthold van Gent

Partijen waren hier Spanje en de Verenigde Provinciën, de zgn. zeven “ongehoorzame” gewesten die zich in de 16de eeuw aan het Spaans gezag hadden onttrokken voornamelijk omwille van de autoritaire regeringsstijl en de vervolging van de gereformeerden onder Filips II. Deze laatste was niet enkel koning van Spanje maar ter gelijker tijd ook graaf van Vlaanderen, hertog van Brabant, graaf van Holland, enz. , gebieden die eertijds behoorden tot de Bourgondische Nederlanden en die de Habsburgers hadden geërfd. Continue reading →

De Franse pers in de 19de eeuw

Posted on by
Reply

In 2011 verscheen bij de uitgeverij Nouveau Monde Editions een kanjer van 1755 bladzijden met als titel La civilisation du journal, histoire culturelle et littéraire de la presse française au XIXe siècle. Het is een collectief werk van een 60-tal medewerkers onder leiding van Dominique Kalifa, Philippe Régnier, Marie-Eve Thérenty en Alain Vaillant.

Het feit dat zoveel personen een bijdrage hebben verzorgd, verwijst al naar het zwak punt van dit werk, nl. het gebrek aan synthese en de vele herhalingen. Alle bijdragen zijn los van elkaar opgesteld met vele overlappingen (“redites“) als gevolg. Als groot pluspunt vermelden we in elk geval de volledigheid van het werk waardoor het een standaardwerk is geworden in zijn domein. Ook de index en de aanzienlijke bibliografie dragen daartoe bij. Toch spijtig van het onhandig formaat en de compacte druk. Continue reading →

Voor Vlaanderen, volk en Führer van Aline Sax

Posted on by
Reply

Manteau, 2012, 422 p.

In de ondertitel omschrijft Aline Sax heel duidelijk het voorwerp van haar publicatie: “De motivatie en het wereldbeeld van de Vlaamse collaborateurs tijdens de Tweede Wereldoorlog 1940 – 1945″. Het gaat dus niet over de collaboratie in het algemeen, maar over de motieven die Vlaamse mannen en vrouwen in de collaboratie hebben gedreven.

Een andere beperking betreft de methode die ze voor haar onderzoek heeft gebruikt.  Hiervoor gebruikte ze de briefwisseling met familieleden en kennissen van de collaborateurs die ze vond in de gerechtelijke dossiers bij het Krijgsauditoraat. Dit betekent dat collaborateurs die na de bevrijding niet werden lastig gevallen of van wie het dossier werd geseponeerd, niet voorkomen in de selectie die Aline Sax heeft gemaakt. Evenmin focuste ze op leidinggevende figuren uit de collaborerende kringen (politici of personen met leidinggevende functies, bv. officieren). Haar boek handelt dus over de gewone, modale, kleine vis. Continue reading →

De Atlantikwall in Raversijde

Posted on by
Reply

De Atlantikwall is één onderdeel van het Provinciaal domein Raversijde. Daarnaast kan je nog Walraversijde en het Memoriaal van prins Karel bezoeken of wandelen in het omliggend uitgestrekt natuur- en recreatiepark.

De Atlantikwall liep van de Noorse kust tot aan de Pyreneeën en bestond uit bunkers, kustbatterijen, luchtafweer, antitankgeschut en tankversperringen. Bij de invasie in juni 1944 hadden de vestinggenietroepen (Festungspioniere) en de Organisation Todt meer dan tienduizend bunkers afgewerkt. Hierbij waren honderdduizend Duitsers en acht miljoen buitenlanders als werkkrachten betrokken met een maandelijks verbruik van zeshonderdduizend kubieke meter beton.

Continue reading →

Verrassend mooi Middelburg

Posted on by
Reply

Vanuit West-Vlaanderen Middelburg bezoeken, was vroeger niet zo eenvoudig. Je moest op tijd aan de ferry in Breskens zijn, zo niet was het een uur wachten op de volgende boot. Tegenwoordig houdt de verplaatsing niets meer in. Voor 5 euro rijd je comfortabel door de Westerscheldetunnel en in een mum van tijd kom je aan in het centrum van Middelburg.

De stad kwam gehavend uit de Tweede Wereldoorlog. In mei 1940 kwam ze zwaar onder het vuur te liggen van de oprukkende Duitsers. De bevrijding van Walcheren kwam pas in november 1944 terwijl men boven de grote rivieren nog de fameuze “hongerwinter” zou moeten trotseren. Nadien werd de stad zoveel mogelijk in haar oorspronkelijke staat hersteld en is men daar ook bijzonder goed in geslaagd. Veel originele bouwwerken uit vroegere tijden zijn er dus niet overgebleven maar dat valt ook helemaal niet op. Alles lijkt zo goed als oorspronkelijk …

Continue reading →

Virtueel reizen door de geschiedenis

Posted on by
Reply

Het Amsterdam van Anne Frank

De digitale wereld biedt heel wat mogelijkheden voor het geschiedenisonderwijs en voor al wie belangstelling heeft voor het verleden. Geschiedenis is een heel belangrijk vak voor de jeugd, spijtig genoeg ondergewaardeerd omdat het geen onmiddellijke tastbaar voordeel oplevert als bv. wetenschappen en techniek. En toch: “Historia, magistra vitae”: het verleden brengt je tot inzicht over het heden, uit wat gisteren gebeurd is, begrijp je beter vandaag.

Geschiedenis is niet noodzakelijk een saaie bedoening, maar kan ook heel boeiend zijn. Vroeger was het de vertelkunst van de meester of van de leraar die de lessen interessant maakte. De meester deed zijn best maar kon in latere tijden niet meer concurreren met de bewegende en gekleurde televisiebeelden

Continue reading →

De “treurenden” van Dijon nog tot 19 augustus 2012 in het Brugs Sint-Janshospitaal – Tranen van liefde

Posted on by
Reply

De pleurants voor Jan Zonder Vrees zoals ze nu te zien zijn in Brugge

In de 15de eeuw ontstond aan het Bourgondisch hof de traditie om naast de praalgraven van de hertogen zogenaamde  “pleurants” in beeldhouwwerk te plaatsen. De bekende Haarlemnaar Klaas Sluter begon hiermee rond 1400 bij de graftombe van Filips de Stoute waar we een rouwstoet zien van wenende monniken die hun gelaat diep verbergen in de kappen van hun pij.

Klaas Sluter kreeg navolging. In 1443 begon Jean de la Huerta met de graftombe van Jan Zonder Vrees.  Antoine le Moiturier voltooide het werk rond 1470. De nu nog 37 overblijvende en fijn uitgewerkte figuurtjes in albast[1], zijn 30 cm hoog en stellen rouwende geestelijken, kartuizermonniken en ook hovelingen voor. Bijzonder lieflijk is het beeldje van een misdienaar die, gezien zijn nog prille leeftijd, in een kleiner formaat dan de rest is uitgebeeld. Beide tomben zijn te bewonderen in de Musée des Beaux arts van Dijon.

Omstreeks 1480 zou nog een gelijkaardig grafmonument voor Philippe Pot volgen dat momenteel bewaard wordt in het Musée du Louvre in Parijs.

Continue reading →